اختلال مفصل ساکروایلیاک یا خاجی خاصره ای
مفصل ساکروایلیاک (SIJ) مفصلی است که استخوان خاجی (استخوان مثلثی شکل در انتهای ستون فقرات) را به استخوان ایلیاک (استخوان لگن) متصل می‌کند. این مفصل نقش مهمی در انتقال وزن از تنه به پاها دارد و در حفظ ثبات لگن نقش ایفا می‌کند. اختلال مفصل ساکروایلیاک یا ساکروایلییت، وضعیتی است که در آن این مفصل ملتهب شده و باعث درد می‌شود. این درد می‌تواند در ناحیه کمر، لگن، باسن و حتی پاها احساس شود. در این مطلب از سایت فیزیوتراپی آرکا درباره اختلال مفصل ساکروایلیاک یا خاجی خاصره ای اطلاعات مفیدی در اختیار شما قرار می دهیم.
علل اختلال مفصل خاصره
- علت دقیق ساکروایلییت در همه موارد مشخص نیست، اما برخی از عوامل زیر می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند:
- آسیب‌ها: ضربه مستقیم به ناحیه لگن، پیچ خوردگی، افتادن و حوادث ورزشی می‌توانند باعث آسیب به مفصل ساکروایلیاک شوند.
- التهاب مفاصل: بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید و اسپوندیلیت آنکیلوزان می‌توانند به مفصل ساکروایلیاک آسیب برسانند.
- بارداری: تغییرات هورمونی و افزایش فشار بر مفصل ساکروایلیاک در دوران بارداری می‌تواند باعث التهاب و درد شود.
- استفاده بیش از حد: فعالیت‌های تکراری و سنگین مانند بلند کردن اجسام سنگین یا ایستادن طولانی مدت می‌تواند به مفصل ساکروایلیاک فشار وارد کرده و باعث التهاب شود.
- اختلالات ساختاری لگن: ناهنجاری‌های ساختاری در لگن مانند اسکولیوز یا لگن کج می‌تواند باعث فشار بر مفصل ساکروایلیاک شود.
علائم اختلال مفصل ساکروایلیاک
علائم اصلی اختلال مفصل ساکروایلیاک عبارتند از:
- درد در ناحیه کمر، لگن یا باسن: این درد معمولاً در یک طرف بدن احساس می‌شود و با فعالیت بدتر می‌شود و با استراحت بهتر می‌شود.
- درد در باسن یا پشت ران: درد ممکن است به سمت پایین پاها و حتی پاها انتشار یابد.
- درد هنگام نشستن، ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت
- درد هنگام تغییر وضعیت بدن یا چرخیدن
- درد هنگام بلند کردن اجسام سنگین
- گرفتگی عضلات باسن
تشخیص اختلال مفصل ساکروایلیاک
تشخیص اختلال مفصل ساکروایلیاک می‌تواند چالش برانگیز باشد، زیرا علائم آن شبیه به سایر بیماری‌های ستون فقرات و لگن است. پزشک برای تشخیص این اختلال، علاوه بر معاینه فیزیکی، ممکن است از آزمایش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی، سی تی اسکن و MRI استفاده کند. همچنین ممکن است از تزریق بی‌حسی موضعی برای تشخیص دقیق‌تر استفاده شود.
درمان اختلال مفصل ساکروایلیاک
درمان اختلال مفصل ساکروایلیاک به شدت بیماری، علت اصلی و پاسخ بیمار به درمان بستگی دارد. درمان‌های رایج عبارتند از:
- دارودرمانی: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب استفاده می‌شوند.
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی به تقویت عضلات اطراف مفصل ساکروایلیاک و بهبود حرکت کمک می‌کنند.
- تزریقات: تزریق کورتیکوستروئیدها یا بی‌حسی موضعی به داخل مفصل ساکروایلیاک می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
- درمان‌های دستی: تکنیک‌های درمان دستی مانند دستکاری ستون فقرات می‌توانند به بهبود حرکت مفصل ساکروایلیاک کمک کنند.
- جراحی: در موارد شدید که درمان‌های محافظه‌کارانه موثر نباشند، ممکن است به جراحی نیاز باشد.
پیشگیری از اختلال مفصل خاصره
برای پیشگیری از اختلال مفصل ساکروایلیاک، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- تقویت عضلات هسته بدن: تمرینات تقویت عضلات شکم، کمر و لگن به حفظ ثبات ستون فقرات و لگن کمک می‌کنند.
- حفظ وزن سالم: اضافه وزن می‌تواند فشار زیادی بر مفصل ساکروایلیاک وارد کند.
- استفاده از تشک مناسب: تشک مناسب به حمایت از ستون فقرات و کاهش درد کمک می‌کند.
- اجتناب از فعالیت‌های سنگین و تکراری
- مراجعه به پزشک در صورت احساس درد
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره درمان آرتروز لگن با فیزیوتراپی کلیک نمایید.
نقش فیزیوتراپی اختلال مفصل ساکروایلیاک
فیزیوتراپی یکی از روش‌های درمانی موثر در مدیریت و بهبود اختلال مفصل ساکروایلیاک است. فیزیوتراپیست‌ها با استفاده از تکنیک‌های مختلف، به کاهش درد، بهبود عملکرد مفصل و افزایش دامنه حرکتی کمک می‌کنند.
چرا فیزیوتراپی برای اختلال مفصل خاصره مهم است؟
- کاهش درد: تمرینات خاص و تکنیک‌های دستی فیزیوتراپی می‌توانند به کاهش التهاب و درد در مفصل ساکروایلیاک کمک کنند.
- افزایش دامنه حرکتی: با انجام تمرینات کششی و تقویتی، دامنه حرکتی مفصل بهبود یافته و انعطاف‌پذیری افزایش می‌یابد.
- تقویت عضلات هسته مرکزی: تقویت عضلات شکم، کمر و لگن به ثبات مفصل ساکروایلیاک کمک کرده و از بروز مجدد درد جلوگیری می‌کند.
- بهبود عملکرد: تمرینات عملکردی به بیمار کمک می‌کنند تا فعالیت‌های روزمره خود را به طور ایمن و موثر انجام دهد.
- آموزش بیمار: فیزیوتراپیست‌ها به بیماران آموزش می‌دهند که چگونه از بدتر شدن وضعیت خود جلوگیری کنند و در صورت بروز مجدد درد، چه اقداماتی انجام دهند.
تکنیک‌های فیزیوتراپی برای اختلال مفصل ساکروایلیاک
- تمرینات درمانی: تمرینات کششی، تقویتی و هوازی برای بهبود قدرت، انعطاف‌پذیری و تعادل طراحی شده‌اند.
- موبيلايزيشن مفصل: فیزیوتراپیست با استفاده از دست‌های خود، مفصل ساکروایلیاک را حرکت داده و به بهبود حرکت آن کمک می‌کند.
- ماساژ درمانی: ماساژ بافت‌های نرم اطراف مفصل ساکروایلیاک به کاهش اسپاسم عضلانی و بهبود گردش خون کمک می‌کند.
- تحریکات الکتریکی: استفاده از دستگاه‌های تحریک الکتریکی برای کاهش درد و التهاب.
- اولتراسوند: استفاده از امواج صوتی برای کاهش درد و التهاب.
- درمان‌های دستی: تکنیک‌های دستی مانند موبیلیزاسیون و دستکاری ستون فقرات برای بهبود حرکت مفصل و کاهش درد.
مزایای فیزیوتراپی برای اختلال مفصل خاصره
- روشی غیرتهاجمی و ایمن است.
- به کاهش وابستگی به داروها کمک می‌کند.
- بهبود کیفیت زندگی بیمار.
- افزایش عملکرد و توانایی‌های فیزیکی.
- پیشگیری از عود بیماری.
نتیجه‌گیری
اختلال مفصل ساکروایلیاک می‌تواند باعث درد قابل توجهی شود و فعالیت‌های روزمره را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می‌توان این اختلال را مدیریت کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. اگر شما علائم اختلال مفصل ساکروایلیاک را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب دریافت کنید.
