تمرینات ورزشی برای انسداد ریه

تمرینات ورزشی برای انسداد ریه

بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) یک بیماری پیش‌رونده است که باعث تنگی نفس و مشکلات تنفسی می‌شود. این بیماری بر کیفیت زندگی افراد مبتلا تأثیر می‌گذارد و انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار می‌کند. یکی از راه‌های مدیریت COPD و بهبود کیفیت زندگی، انجام تمرینات ورزشی مناسب است. در این مطلب از فیزیوتراپی آرکا، به بررسی انواع  تمرینات ورزشی برای انسداد ریه و فواید آن‌ها می‌پردازیم.

چرا ورزش برای بیماران COPD مهم است؟

بسیاری از افراد مبتلا به انسداد ریه به دلیل ترس از تنگی نفس از انجام فعالیت‌های بدنی اجتناب می‌کنند. این در حالی است که عدم تحرک می‌تواند منجر به ضعف عضلات، کاهش استقامت و تشدید علائم بیماری شود. انجام منظم تمرینات ورزشی برای انسداد ریه فواید متعددی به همراه دارد که به طور مستقیم و غیرمستقیم به بهبود وضعیت بیمار کمک می‌کند.

تقویت عضلات تنفسی و بهبود کارایی تنفس

انسداد ریه می‌تواند باعث ضعیف شدن عضلات درگیر در تنفس، به ویژه دیافراگم شود. تمرینات ورزشی، به ویژه تمرینات تنفسی اختصاصی مانند تنفس با لب غنچه‌ای و تنفس دیافراگمی، به تقویت این عضلات کمک کرده و کارایی فرآیند تنفس را بهبود می‌بخشند. یک مطالعه منتشر شده در مجله “Chest” در سال 2018 نشان داد که برنامه توانبخشی ریوی شامل تمرینات تنفسی، به طور قابل توجهی قدرت عضلات تنفسی را در بیماران مبتلا به COPD افزایش داده است (Smith et al., 2018).

افزایش ظرفیت ریه و بهبود تبادل گازها

اگرچه ورزش نمی‌تواند به طور مستقیم ظرفیت از دست رفته ریه در اثر انسداد را بازگرداند، اما می‌تواند به بهبود عملکرد باقیمانده ریه کمک کند. تمرینات هوازی باعث افزایش جریان خون و بهبود اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها می‌شوند. همچنین، با تقویت عضلات تنفسی، تبادل گازهای اکسیژن و دی‌اکسید کربن در ریه‌ها تسهیل می‌یابد.

بهبود عملکرد قلب و عروق و افزایش استقامت

افراد مبتلا به انسداد ریه اغلب دچار مشکلات قلبی عروقی نیز می‌شوند. تمرینات هوازی منظم، مانند پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، به تقویت قلب، کاهش فشار خون و بهبود گردش خون کمک می‌کنند. این امر منجر به افزایش استقامت و کاهش احساس خستگی در طول فعالیت‌های روزمره می‌شود. طبق گزارش انجمن ریه آمریکا، فعالیت بدنی منظم خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را در افراد مبتلا به COPD کاهش می‌دهد.

کاهش تنگی نفس و بهبود تحمل فعالیت‌های روزمره

یکی از مهم‌ترین مزایای تمرینات ورزشی برای انسداد ریه، کاهش احساس تنگی نفس است. با تقویت عضلات و بهبود عملکرد ریه و قلب، بدن در هنگام فعالیت‌های بدنی نیاز کمتری به تلاش برای تامین اکسیژن خواهد داشت. این امر باعث می‌شود افراد بتوانند فعالیت‌های روزمره مانند بالا رفتن از پله‌ها، خرید کردن و انجام امور منزل را با سهولت بیشتری انجام دهند.

بهبود خلق و خو و کاهش اضطراب و افسردگی

انسداد ریه می‌تواند تاثیرات منفی بر سلامت روان افراد داشته باشد و منجر به اضطراب و افسردگی شود. تمرینات ورزشی با ترشح اندورفین‌ها در مغز، که به عنوان مسکن‌های طبیعی و تقویت‌کننده‌های خلق و خو شناخته می‌شوند، به بهبود وضعیت روحی و کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کنند.

انواع تمرینات ورزشی مناسب برای بیماران COPD

برای افراد مبتلا به انسداد ریه، ترکیبی از انواع مختلف تمرینات می‌تواند بهترین نتیجه را به همراه داشته باشد. این تمرینات شامل تمرینات هوازی (کاردیو)، تمرینات قدرتی، تمرینات انعطاف‌پذیری و تمرینات تنفسی اختصاصی می‌شوند.

تمرینات هوازی (کاردیو)

تمرینات هوازی فعالیت‌هایی هستند که ضربان قلب و تنفس را افزایش می‌دهند و به بهبود عملکرد قلب، ریه‌ها و عروق خونی کمک می‌کنند. برای افراد مبتلا به انسداد ریه، انتخاب تمرینات کم فشار و قابل تحمل بسیار مهم است.

• پیاده‌روی
  • پیاده‌روی یکی از ساده‌ترین و در دسترس‌ترین تمرینات هوازی است که می‌تواند به تدریج شدت و مدت آن افزایش یابد. شروع با پیاده‌روی‌های کوتاه در سطح صاف و افزایش تدریجی مسافت و سرعت می‌تواند به بهبود استقامت کمک کند. استفاده از دستگاه پالس اکسیمتر برای نظارت بر سطح اکسیژن خون در حین پیاده‌روی توصیه می‌شود.
• دوچرخه‌ سواری ثابت
  • دوچرخه‌سواری ثابت یک گزینه کم فشار است که فشار کمتری به مفاصل وارد می‌کند و در عین حال به تقویت عضلات پا و بهبود عملکرد قلبی عروقی کمک می‌کند. تنظیم مقاومت دوچرخه باید به گونه‌ای باشد که فرد بتواند برای مدت زمان مشخصی بدون احساس تنگی نفس شدید رکاب بزند.
• شنا و ورزش‌ های آبی
  • ورزش‌های آبی به دلیل خاصیت شناوری آب، فشار کمتری به مفاصل و عضلات وارد می‌کنند و در عین حال یک تمرین هوازی کامل محسوب می‌شوند. شنا و ایروبیک در آب می‌توانند به بهبود ظرفیت ریه و افزایش استقامت کمک کنند. دمای آب باید مناسب باشد تا از تحریک مجاری تنفسی جلوگیری شود.
• تردمیل
  • استفاده از تردمیل امکان کنترل دقیق سرعت و شیب را فراهم می‌کند، که می‌تواند برای تنظیم شدت تمرین بر اساس سطح تحمل فرد مفید باشد. شروع با سرعت کم و شیب صفر و افزایش تدریجی آن‌ها تحت نظر متخصص توصیه می‌شود.

تمرینات قدرتی

تقویت عضلات، به ویژه عضلات بالاتنه و پایین‌تنه، می‌تواند به بهبود توانایی انجام فعالیت‌های روزمره و کاهش فشار بر سیستم تنفسی کمک کند.

• اهمیت تقویت عضلات بالاتنه و پایین‌تنه
  • عضلات قوی‌تر بالاتنه می‌توانند در تنفس موثرتر نقش داشته باشند، در حالی که عضلات قوی‌تر پایین‌تنه به حفظ تعادل و انجام فعالیت‌های حرکتی کمک می‌کنند.
• استفاده از وزنه‌های سبک و کش‌های مقاومتی
  • استفاده از وزنه‌های سبک و کش‌های مقاومتی یک راه ایمن و موثر برای تقویت عضلات است. انجام تمریناتی مانند بلند کردن وزنه‌های سبک، جلو بازو، پشت بازو و تمرینات با کش‌های مقاومتی برای عضلات پا می‌تواند مفید باشد. تعداد تکرارها باید بیشتر و وزنه‌ها سبک‌تر باشند.
• تمرینات با وزن بدن
  • تمریناتی که از وزن بدن به عنوان مقاومت استفاده می‌کنند، مانند اسکات اصلاح‌شده (با کمک صندلی)، شنا سوئدی اصلاح‌شده (روی دیوار یا زانو) و بلند کردن پاشنه، می‌توانند به تقویت عضلات بدون نیاز به تجهیزات خاص کمک کنند.

تمرینات انعطاف‌پذیری

تمرینات انعطاف‌پذیری به بهبود دامنه حرکتی مفاصل و عضلات کمک می‌کنند و می‌توانند تنفس را آسان‌تر کنند.

• یوگا و پیلاتس: بهبود دامنه حرکتی و تنفس
  • برخی از حرکات یوگا و پیلاتس بر تنفس عمیق و کنترل شده تمرکز دارند که می‌تواند برای افراد مبتلا به انسداد ریه بسیار مفید باشد. انتخاب سبک‌های ملایم و اصلاح‌شده این تمرینات تحت نظر مربی مجرب توصیه می‌شود.
• حرکات کششی ملایم
  • انجام حرکات کششی ملایم برای عضلات اصلی بدن، مانند کشش عضلات شانه، گردن، پشت و پاها، می‌تواند به کاهش تنش عضلانی و بهبود وضعیت بدنی کمک کند. هر کشش باید به آرامی و بدون ایجاد درد انجام شود و برای 20-30 ثانیه نگه داشته شود.

تمرینات تنفسی اختصاصی

این تمرینات به طور خاص برای بهبود عملکرد عضلات تنفسی و افزایش کارایی تنفس طراحی شده‌اند.

• تنفس با لب غنچه‌ای (Pursed-lip breathing)
  • این تکنیک شامل دم عمیق از طریق بینی و بازدم آهسته از طریق لب‌های غنچه شده (مانند سوت زدن) است. بازدم باید دو برابر طولانی‌تر از دم باشد. این روش به باز نگه داشتن راه‌های هوایی کوچک در ریه‌ها کمک می‌کند و خروج دی‌اکسید کربن را تسهیل می‌بخشد، در نتیجه تنگی نفس را کاهش می‌دهد.
• تنفس دیافراگمی (Diaphragmatic breathing)
  • برای انجام این تمرین، یک دست را روی شکم و دست دیگر را روی قفسه سینه قرار دهید. هنگام دم عمیق از طریق بینی، باید احساس کنید که شکم شما بالا می‌آید در حالی که قفسه سینه تا حد زیادی ثابت می‌ماند. هنگام بازدم آهسته از طریق دهان، شکم شما باید به سمت داخل حرکت کند. این تمرین به تقویت دیافراگم، عضله اصلی در تنفس، کمک می‌کند و کارایی تنفس را بهبود می‌بخشد.

نمونه برنامه تمرینی پیشنهادی برای افراد مبتلا به انسداد ریه

برنامه تمرینی برای افراد مبتلا به انسداد ریه باید متنوع باشد و شامل ترکیبی از تمرینات هوازی، قدرتی، انعطاف‌پذیری و تنفسی باشد. این برنامه پیشنهادی یک نمونه کلی است و باید بر اساس توصیه پزشک و فیزیوتراپیست برای هر فرد تنظیم شود.

روزهای هوازی: پیاده‌روی آرام (20-30 دقیقه)، دوچرخه‌سواری ثابت (15-20 دقیقه)

روزهای قدرتی: تمرینات با وزن بدن، استفاده از کش‌های مقاومتی برای بازوها و پاها (2-3 ست با 10-12 تکرار)

• اسکات اصلاح‌شده: 2 تا 3 ست با 10 تا 12 تکرار. با تکیه بر یک صندلی یا دیوار برای حفظ تعادل انجام شود.
• شنا سوئدی اصلاح‌شده: 2 تا 3 ست با 10 تا 12 تکرار. روی دیوار یا با قرار دادن زانوها روی زمین انجام شود.
• تمرینات با کش‌های مقاومتی: برای عضلات بازو (جلو بازو، پشت بازو) و پا (باز کردن و بستن پاها)، 2 تا 3 ست با 10 تا 12 تکرار برای هر عضله، 2 روز در هفته.

روزهای انعطاف‌پذیری: حرکات کششی ملایم برای عضلات اصلی، تمرینات یوگا یا پیلاتس سبک (15-20 دقیقه)

• حرکات کششی ملایم: کشش عضلات شانه، گردن، پشت، همسترینگ و ساق پا. هر کشش به مدت 20 تا 30 ثانیه نگه داشته شود، 2 تا 3 روز در هفته.
• یوگا یا پیلاتس سبک: جلسات 15 تا 20 دقیقه‌ای از حرکات ملایم یوگا یا پیلاتس که بر تنفس و انعطاف‌پذیری تمرکز دارند، 1 تا 2 روز در هفته.

تمرینات تنفسی: انجام تنفس با لب غنچه‌ای و تنفس دیافراگمی به صورت روزانه (5-10 دقیقه)

• تنفس با لب غنچه‌ای: 5 تا 10 دقیقه، چندین بار در روز، به ویژه در هنگام احساس تنگی نفس.
• تنفس دیافراگمی: 5 تا 10 دقیقه، چندین بار در روز، در حالت نشسته یا درازکشیده.

نکات مهم در انجام تمرینات ورزشی انسداد ریه

• مشورت با پزشک: قبل از شروع هر برنامه ورزشی، حتما با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می‌تواند برنامه‌ای مناسب با شرایط شما طراحی کند.
• شروع تدریجی: با تمرینات سبک شروع کنید و به تدریج شدت و مدت زمان تمرینات را افزایش دهید.
• توجه به علائم بدن: اگر در حین ورزش احساس درد، تنگی نفس شدید یا سرگیجه داشتید، تمرین را متوقف کنید.
• تنفس صحیح: در حین ورزش به تنفس صحیح توجه کنید. سعی کنید از طریق بینی نفس بکشید و از طریق دهان به آرامی بازدم کنید.
• گرم کردن و سرد کردن بدن: قبل و بعد از ورزش، چند دقیقه را به گرم کردن و سرد کردن بدن اختصاص دهید.

فواید ورزش برای بیماران COPD

• بهبود عملکرد ریه‌ها: ورزش به تقویت عضلات تنفسی و بهبود عملکرد ریه‌ها کمک می‌کند.
• افزایش تحمل فعالیت: با انجام ورزش‌های منظم، تحمل بدن نسبت به فعالیت‌های روزمره افزایش می‌یابد.
• کاهش علائم: ورزش می‌تواند به کاهش علائم COPD مانند تنگی نفس، خستگی و سرفه کمک کند.
• بهبود کیفیت زندگی: ورزش به بهبود خلق و خو و کیفیت خواب کمک کرده و در نتیجه کیفیت کلی زندگی را بهبود می‌بخشد.
• کاهش خطر عوارض: ورزش منظم می‌تواند به کاهش خطر عوارض ناشی از COPD مانند عفونت‌های ریوی و بستری شدن در بیمارستان کمک کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نقش فیزیوتراپی در درمان سرطان ریه کلیک نمایید.

نقش فیزیوتراپی در انسداد ریه

فیزیوتراپی یکی از روش‌های درمانی موثر در مدیریت بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) است. این روش درمانی با هدف بهبود عملکرد ریه‌ها، کاهش علائم و افزایش کیفیت زندگی بیماران طراحی شده است.

چرا فیزیوتراپی برای بیماران COPD مهم است؟

• فیزیوتراپی با استفاده از تکنیک‌های مختلف، به بهبود عملکرد ریه‌ها و کاهش علائم بیماری کمک می‌کند. برخی از مهم‌ترین فواید فیزیوتراپی در درمان COPD عبارتند از:
• تخلیه ترشحات ریوی: فیزیوتراپیست‌ها با استفاده از تکنیک‌هایی مانند ضربه زدن به قفسه سینه و لرزاندن آن، به تخلیه ترشحات و مخاط از راه‌های هوایی کمک می‌کنند.
• بهبود تهویه: تمرینات تنفسی خاص که توسط فیزیوتراپیست آموزش داده می‌شود، به بهبود تهویه ریه‌ها و افزایش میزان اکسیژن رسانی به بدن کمک می‌کند.
• تقویت عضلات تنفسی: تمرینات تقویتی عضلات تنفسی به افزایش قدرت عضلات تنفسی و بهبود عملکرد ریه‌ها کمک می‌کند.
• کاهش علائم: فیزیوتراپی به کاهش علائمی مانند تنگی نفس، سرفه و خستگی کمک می‌کند.
• افزایش تحمل فعالیت: با انجام تمرینات ورزشی مناسب تحت نظر فیزیوتراپیست، تحمل بدن نسبت به فعالیت‌های روزمره افزایش می‌یابد.
• بهبود کیفیت زندگی: فیزیوتراپی به بهبود کیفیت زندگی بیماران COPD از طریق کاهش علائم، افزایش فعالیت و بهبود خلق و خو کمک می‌کند.

تکنیک‌های فیزیوتراپی در درمان COPD

فیزیوتراپیست‌ها از تکنیک‌های مختلفی برای درمان بیماران COPD استفاده می‌کنند، از جمله:

• تمرینات تنفسی: تمریناتی مانند لب‌گردانی، تنفس دیافراگمی و تمرینات لب‌های جمع شده برای بهبود کنترل تنفس و افزایش حجم جریان هوا.
• تخلیه ترشحات: تکنیک‌هایی مانند ضربه زدن به قفسه سینه، لرزاندن و تکنیک‌های ویبراسیون برای تخلیه ترشحات از راه‌های هوایی.
• تمرینات بدنی: تمرینات هوازی سبک مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و شنا برای افزایش تحمل فعالیت و تقویت عضلات.
• آموزش خود مراقبتی: آموزش بیمار در مورد تکنیک‌های تنفس، تغییر سبک زندگی و مدیریت بیماری.

مزایای فیزیوتراپی در منزل

فیزیوتراپی در منزل می‌تواند برای بیمارانی که تحرک محدودی دارند یا به دلایل مختلف نمی‌توانند به کلینیک مراجعه کنند، بسیار مفید باشد. فیزیوتراپیست در منزل می‌تواند به بیمار آموزش دهد که چگونه تمرینات را به طور مستقل انجام دهد و به سوالات آن‌ها پاسخ دهد.

فیزیوتراپی آرکا با داشتن تیم حرفه ای و آخرین تکنیک ها و دستگاه های روز دنیا به بیماران با مشکل انسداد ریه کمک خواهد کرد تا زندگی آن ها را بهبود ببخشند، برای دریافت مشاوره از مشاوران ما به عنوان کلینیک فیزیوتراپی در تهران با شماره های 02122857522 زیر تماس حاصل فرمایید.

نتیجه‌گیری

ورزش منظم یکی از مهم‌ترین بخش‌های مدیریت COPD است. با انتخاب ورزش‌های مناسب و انجام آن‌ها به طور منظم، می‌توانید به طور قابل توجهی کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید. اما قبل از شروع هر برنامه ورزشی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.